Czy insulina może uzależnić?

07-07-2017

Najlepszym paliwem dla organizmu ludzkiego są węglowodany złożone. W przeciwieństwie do cukrów prostych takich jak glukoza, fruktoza czy sacharoza trawione są wolniej i zapewniają powolny i trwały dopływ energii. Źródłem węglowodanów złożonych są produkty pełnoziarniste, kasze, strączkowe czy warzywa.

Węglowodany proste wchłaniają się szybko, procesy te zaczynają się już w jamie ustnej i powodują nagły wzrost poziomu glukozy we krwi. Trzustka reagując na ten wzrost musi wydzielić dużą ilość insuliny aby nie dopuścić do przekroczenia bezpiecznego poziomu cukru we krwi. Przekroczenie bezpiecznego dla organizmu poziomu cukru może być bardzo niebezpieczne i prowadzić do śpiączki hyperglikemicznej czy uszkodzenia nerek. Nasz organizm pod "presją czasu" działa niejako automatycznie i wydziela większą dawkę insuliny niż potrzeba. W efekcie trawiony jest cukier z posiłku oraz cukier, który już był we krwi. A to z kolei wywołuje spadek poziomu cukru we krwi i uczucie osłabienia, czy wręcz spadku nastroju po wcześniejszej krótkiej chwili pobudzenia. Jest to mechanizm, który występuje np. przy tzw. podjadaniu między posiłkami wszelkiego rodzaju przekąsek. I ten nazwijmy to "spadek nastroju" czasami popycha nasza rękę po kolejną słodką przekąskę ponieważ mylnie odczuwamy wrażenie głodu.

Proces ten obrazuje wykres krzywej dobowych wahań poziomu cukru we krwi u osób jedzących cukry proste i posiłki powodujące wysokie wydzielanie insuliny.

Dla porównania poniżej pokazano wykres dobowych wahań poziomu cukru we krwi u osób jedzących węglowodany złożone i posiłki powodujące niskie wydzielanie insuliny.

Co to jest indeks glikemiczny?

Indeks glikemiczny określa jak dany pokarm podnosi poziom cukru we krwi. Im niższy indeks glikemiczny żywności, tym mniej zwiększa poziom cukru we krwi.

Przykładowe produkty z wysokim Indeksem glikemicznym to: cukier, biała mąka, kleisty ryż, rozgotowany makaron.

Przyjmuje się, że pokarmy z indeksem glikemicznym o wartości wiekszej niż 60 to pokarmy powodujące wysoki poziom cukru we krwi.

Węglowodany złożone zawarte w ziarnach czy warzywach uwalniane są powoli co skutkuje utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi. Należy wybierać takie produkty żywnościowe, które zawierają węglowodany złożone, a więc trawią sie wolniej i stopniowo podnosza poziom cukru we krwi.

Najlepiej zamienić np. białe pieczywo na pełnoziarniste, makaron z mąki białej na makaron z mąki razowej.

Co jest ważne indeks glikemiczny jak juz wspomniano pokazuje jak dany pokarm zwiększa poziom cukru we krwi, ale jest bardzo mylący w kwestii podnoszenia poziomu insuliny. Związane jest to z tym, że poziom nsuliny moze być podniesiony przez pokarmy, które w ogóle nie zawierają cukrów.

Zjawisko to kreślone jest przez indeks insulinowy.

Co to jest indeks insulinowy?

Pokarmy przez nas spożywane o indeksie glikemicznym równym zero, czyli nie zawierające cukrów mogą powodować bardzo znaczne podniesienie się poziomu insuliny we krwi.

Jak dany pokarm podnosi poziom insuliny we krwi określa indeks insulinowy, a produkty które powodują znaczne wydzielanie insuliny nazywamy insulinogennymi.

Przykładem może być np. mięso wołowe, które ma indeks glikemiczny róny 0, z indeks insulinowy równy 51; ryby odznaczją się również indeksem glikemicznym 0, a insulinowym 59.

Niektóre połączenia pokarmów dają szczególnie wysokie pobudzenie wydzielania insuliny. Do takich pokarmów można zaliczyć połączenia szybkowchłanialnych węglowodanów jak cukier czy biała mąka z białkami pochodzenia zwierzęcego. Przykładem mogą być połączenia: kotlet mięsny plus frytki lub ziemniaki, pieczywo z białej mąki plus wędlina lub ser, płatki słodzone plus mleko.

Dlaczego więc lubimy słodycze, albo dlaczego lubimy pewne potrawy bardziej niż inne? Dlatego, że powodują wysokie wydzielanie insuliny, a to z kolei prowadzi do zwiększonego wydzielania hormonu szczęścia czyli serotoniny. W wielu skrajnych przypadkach ograniczenie ilości spożywanych słodyczy jest porównywalne do wychodzenia z uzależnienia.